Czy autyzm może zostać zdiagnozowany dopiero w okresie dojrzewania?

Wpływ dojrzewania na symptomy autyzmu

Okres dojrzewania to czas dynamicznych zmian zarówno w organizmie, jak i w życiu społecznym młodego człowieka. To właśnie wtedy objawy autyzmu mogą się nasilić lub stać się bardziej widoczne, co często prowadzi do ich rozpoznania.

Wzrost hormonów, zmiany emocjonalne i nowe wymagania środowiskowe sprawiają, że dotychczasowe strategie radzenia sobie mogą przestawać działać. Osoby w spektrum autyzmu często doświadczają:

• Zwiększonego stresu i lęku – Intensywniejsze życie społeczne, presja akademicka i nowe wyzwania mogą prowadzić do przeciążenia emocjonalnego. Niektóre osoby zaczynają mieć epizody lękowe, a nawet depresyjne.
• Większych trudności w interakcjach społecznych – W dzieciństwie zabawy są często proste i strukturalne. W okresie nastoletnim relacje stają się bardziej abstrakcyjne i wymagają intuicyjnego odczytywania intencji oraz emocji innych, co dla osób z autyzmem może być wyzwaniem.
• Zmian w zainteresowaniach i rutynach – Niektóre osoby mogą zacząć bardziej koncentrować się na swoich pasjach i trudnościach, co prowadzi do silniejszego poczucia izolacji. Inni z kolei mogą doświadczać trudności w utrzymaniu swoich dotychczasowych rytuałów, co powoduje frustrację i stres.
• Problematycznych reakcji sensorycznych – Okres dojrzewania to także czas, w którym zmiany hormonalne mogą wpłynąć na sposób odczuwania bodźców. Dźwięki, światło, dotyk czy zapachy mogą stać się bardziej przytłaczające, co utrudnia codzienne funkcjonowanie.

Nie można też zapominać o tym, że w okresie dojrzewania osoby z autyzmem mogą zacząć bardziej świadomie dostrzegać swoją odmienność. Może to skutkować obniżoną samooceną, poczuciem wyobcowania i trudnościami w budowaniu pewności siebie. Właśnie dlatego tak ważne jest wsparcie ze strony rodziny, nauczycieli i specjalistów, którzy mogą pomóc w przejściu przez ten wymagający okres.

Diagnoza późnego autyzmu – wyzwania i konsekwencje

Otrzymanie diagnozy autyzmu w okresie dojrzewania lub nawet później może być momentem przełomowym, ale jednocześnie wiąże się z wieloma wyzwaniami.

Główne trudności związane z późną diagnozą

• Błędna interpretacja wcześniejszych trudności – Wielu nastolatków i dorosłych przez lata słyszało, że ich problemy wynikają z nieśmiałości, lenistwa lub braku zdolności społecznych. Dowiedzenie się, że to efekt neurologicznych różnic, może być zarówno ulgą, jak i wyzwaniem emocjonalnym.
• Brak odpowiedniego wsparcia w dzieciństwie – Osoby, które nie były świadome swojego stanu, często nie miały dostępu do terapii, strategii adaptacyjnych czy narzędzi pomagających im lepiej funkcjonować. Nadrobienie tego w późniejszym wieku bywa trudne.
• Reakcje otoczenia – Niektórzy ludzie mogą mieć wątpliwości co do diagnozy, uważając, że jeśli ktoś radził sobie przez lata, to „nie może mieć autyzmu”. Brak zrozumienia ze strony rodziny, znajomych czy nauczycieli może prowadzić do dodatkowego stresu.

Pozytywne aspekty późnej diagnozy

• Lepsze zrozumienie siebie – Otrzymanie diagnozy pozwala spojrzeć na własne doświadczenia z nowej perspektywy i znaleźć wyjaśnienie dla wielu wcześniejszych trudności.
• Dostęp do odpowiednich narzędzi i terapii – Nawet jeśli diagnoza pojawia się w późniejszym wieku, istnieje wiele strategii i metod wsparcia, które mogą pomóc w lepszym funkcjonowaniu.
• Poczucie przynależności – Wiele osób po diagnozie znajduje wsparcie w społeczności osób z autyzmem, co pomaga w budowaniu pewności siebie i akceptacji.

Późna diagnoza autyzmu może być wyzwaniem, ale jednocześnie otwiera drzwi do lepszego zrozumienia siebie i skuteczniejszych metod radzenia sobie w codziennym życiu. Kluczowe jest wsparcie, edukacja i dostęp do odpowiednich narzędzi, które pomagają osobom w spektrum żyć pełnią życia, niezależnie od tego, kiedy otrzymały swoją diagnozę.